علی بامری

اشاره بنفخ صور و تبدیل زمین و آسمان‏

نفخه در قیامت دو نفخه است: اول از جهت اماتت هر که پندارد که حیاتى دارد از اهل آسمانها و زمینها، که اصحاب ظاهر تنزیل و باطن تأویل‏اند یا بمحسوس و معقول خود تأویلى کرده آید، وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ‏ 1. و اماتت ایشان بکشف عواد مقالات و نشر اداء دیانات ایشان باشد تا بمعاینه هستى خود و دانش و بینش خود بدانند و بحقیقت، إِنَّکُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَها وارِدُونَ‏ 2 متیقن شوند، وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ‏ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ‏ 3. و نفخه دویم از جهت احیاى ایشان بود بعد از اماتت و قیام از خواب جهالت. ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرى‏ فَإِذا هُمْ قِیامٌ یَنْظُرُونَ‏ 4. و این قیام قیامت باشد و در قیامت بعث بود، ثُمَّ إِنَّکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ تُبْعَثُونَ‏ 5. پس ثواب و عقاب باشد و کسانى باشند که دنیا و آخرت ایشان متحد شده باشد. «لو کشف الغطاء ما ازددت یقینا» 6 و بآن محتاج نباشند که گویند: فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ‏ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ 7، پس‏عمل و ثواب ایشان هم یکى باشد «اعبد اللّه لا لرغبة و لا لرهبة بل انه اهل لان یعبد و انى اهل لان اعبد» 8. پس ایشان را انتظار قیامت و بعث و ثواب نباشد و غیر ایشان را در نشأه ثانیه مکشوف کند که: هستى ایشان نیستى بوده است و نیستى هستى، و ذات ایشان بى‏ذاتى و بى‏ذاتى ایشان ذات، و صفت ایشان بى‏صفتى و بى‏صفتى ایشان صفت. پس ببینند که ظواهر چیزها نه آنست که ایشان آن را بظاهر دانسته‏اند، و بواطن و حقایق نه آنکه ایشان بواطن و حقیقت دانسته‏اند. و از ارتفاع حجب ظاهر و باطن بحقیقت حقایق ذات و ذوات برسند. پس زمین نه آن زمین بود که در نشأه اولى آن را زمین میدانسته‏اند و آسمان نه آن آسمان بود که‏ یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ 9.

یادداشت‏ها

(1)- در صور دمیده شد پس هر که در آسمانها و زمین بود هلاک شد مگر آن را که خدا خواست. (زمر 39/ 68)

(2)- شما و آنچه جز خدا مى‏پرستید سنگ دوزخ‏اید. شما حتما در آن وارد- شوندگانید. (انبیاء 21/ 98)

(3)- و چون سخن بر آنها قرار گرفت (عذاب بر ایشان حتمى شد)، جنبنده از زمین بر ایشان برون آوردیم که با آنها سخن گوید، براستى که آدمیان به نشانه‏هاى ما یقین نیاوردند. (نمل 27/ 82)

(4)- سپس در آن (صور) بار دیگر دمیده شود پس آنگاه ایشان بر پا خاسته، مى‏نگرند. (زمر 39/ 68)

(5)- سپس شما روز رستاخیز بر انگیخته میشوید. (مؤمنون 23/ 16)

(6)- اگر پرده برداشته شود بر یقین من افزوده نشود. (حدیث)

(7)- پس پرده‏ات را از تو برداشتیم و دیده‏ات امروز نافذ است.

(ق 50/ 22)

(8)- خدا را مى‏پرستم نه از روى میل (به پاداشش) و نه از ترس (عذابش) بلکه او سزاوار است که پرستیده شود و من سزاوارم که بپرستم.

(حدیث)

(9)- روزى که زمین بدل شود به زمین دیگر و آسمانها (به آسمانهاى دیگر) و (همگى از گورها) بفرمان خداى یکتاى فروشکننده برون آیند.

(ابراهیم 14/ 48)